TÜRKİYE’YE HOLLANDA’DAN DÖNEN MALULEN EMEKLİ MAAŞLARINDA KESİNTİ OLABİLİR.

Malulen emekli olan ve Türkiye’ye Hollanda’dan geri dönen vatandaşlarımız ciddi bir sorunla karşı karşıya. Bu kişilerin aldığı ek ödeneklerde kesinti olabilir.

Belirli koşulları sağlayarak ek ödenek alan ve bu maaşla Türkiye’ye dönen malulen emekliler, yeni hükümetin kemer sıkma politikalarının etkisi altında. Hollanda, Türkiye’ye dönüş yapan malulen emeklilerin maaşlarındaki ek ödenekleri kesmeye başladı. WAO veya WIA ödeneği alan ve maaşı Ödenekler Yasası (Toeslagenwet) ile tamamlanan kişiler sıkı denetime alındı. Hollanda Sosyal Güvenlik Kurumu (UWV), son dönemde bu vatandaşları daha sık kontrole çağırıyor ve ‘çalışmaya uygun’ raporu vererek maaşlarında kesinti yapıyor.

Konuya ilişkin sonhaber.eu’ya açıklamalarda bulunan Avukat Mustafa Bal, özellikle seçimden bu yana, hem yeniden kontrole çağrılan hem de ek ödeneği kesilen kişilerin arttığını belirterek, sadece son 2 ila 3 ay içerisinde ek ödeneği kesilen 5 ila 6 davaya baktığını ifade etti.

Türkler Ankara Antlaşmasından faydalanıyor
Hollanda’da geçerli kanuna göre, malulen emekli olup WAO (İş Göremezlik Yasası) veya WIA (Çalışma Yeteneğine Göre İş ve Gelir Yasası) ödeneği alan bir kişi, belirli dönemlerde çalışabilirlik durumlarını değerlendirmek amacıyla kontrole çağrılmakta. Bu kontroller, kişinin maluliyet oranı ve alacağı ek ödenek miktarını belirliyor. Türkiye’de yaşayan malulen emekliler kontrol için Hollanda’ya gelebiliyor veya Ankara Keçiören’deki belirlenmiş hastaneye gidiyor.

Yurt dışına taşınan malulen emekliler, 2001-2002 yıllarından bu yana ek ödeneklerini beraberinde götüremiyor. Örneğin, İspanya’ya taşınan bir Hollandalı ek ödenek alamıyor. Türklerin ise Ankara Antlaşması’ndan doğan bazı ayrıcalıkları bulunuyor.

UWV, bu vatandaşlarımızın standart şartların (örn. evliyse bir çocuğunun olması ve eşinin 1973’ten önce doğmuş olması gibi) dışında, 3 şarta uyması gerektiğini belirtiyor. Bunlar; “Hollanda vatandaşı olmaması”, “ek ödeneğin geri dönüş yapmadan önce başlamış olması” ve “yüzde 80-100 malulen emekli olması”. Ancak bu durum birçok vatandaşımız tarafından bilinmiyor. Yapılan kontrol sonrası da ek ödenekleri kesiliyor.

Kontroller sıkılaştı
Avukat Mustafa Bal, normal bir prosedür olsa da, özellikle son dönemde hükümetin politikası uyarınca malulen emekli olanların daha sık kontrole çağrıldığını belirtti. Değerlendirme kontrolü için Hollanda’ya gelinmesi tavsiyesinde bulunan Bal, “Çünkü Türkiye’de yapılan kontrollerde genellikle olumsuz rapor verildiğini görüyorum.” dedi.

Avukat Bal, “Kişi normal şartlarda %25-35 WAO veya yüzde 35 üstü WIA maaşı alıyor. Bu kişilerin alacağı maaş 300 ila 500 euro arasında. Ek ödenek aldığı zaman, yüzde 80-100 kategorisindekilere denk maaş almış oluyor. Bu maaşla Türkiye’ye dönüyorlar. Zaman içerisinde diyelim maluliyet durumu kötüleşti; normalde kontrole gitse yüzde 80-100 kategorisine girecek, ama aldığı maaş zaten şu anda aldığı kadar olacağı için kontrole de gitmemiş. Bu durumda %80-100 malul değilse, rahatsızlığı arttıysa ve maaşı yeterli değilse yeniden kontrol başvurusu yapılması gerekiyor.” şeklinde ifade etti.

Tehlike büyüyor
Şu anda Türkiye’de bu konudan mağdur olan ve önümüzdeki dönemde olacak büyük bir kitle var. Türkiye’de herhangi bir birikimi olmayan, orada hayat kurmuş bazı insanlar, kontrol sonrası yüzde 80-100’den sıfıra da inebiliyor. Bu insanlar şu anda hiçbir şey yapamıyor. Çünkü başka hiçbir geliri yok; burada gemileri yakıp Türkiye’ye dönmüş, aile kurmuş, çoluk çocuğu var. Bu insanlar ya mecburen Hollanda’ya geri dönecek, ardından ailesini bu tarafa getirmek için uğraşacak ya da Türkiye’de çalışmaya başlayacaklar. Başka çareleri kalmıyor. Bu nedenle tehlikenin farkında olmaları gerekiyor.

İtiraz hakkını mutlaka kullanın
UWV tarafından yapılan kontrolden sonra olumsuz bir karar durumunda mutlaka itiraz edilmesi tavsiye ediliyor. Kontrollerde verilen kararların yüzde 70 ila 80’inin hatalı olduğu belirtiliyor ve bu durum itiraz edilerek düzeltilebiliyor. Türkiye’ye kesin dönüş yapıp malulen emekliliğini %80-100 kategorisinde görenler, haklarının her an kaybolabileceğini unutmamalı. Son dönemde pek çok kişi kontrole çağrılarak haklarını kaybetme riskiyle karşı karşıya kalıyor.